Παρατηρούμε ότι, τα ζώα και τα πουλιά τα τελευταία χρόνια, μετά το 1980 έχουν λιγοστέψει. Πολλά είδη ζώων και πουλιών, που..
συναντούσαμε στη δεκαετία του 1960 και του 1970, έχουν εξαφανισθεί.Σήμερα συναντούμε στην περιοχή μας αρκούδες, αλεπούδες και ζαρκάδια.
Επίσης λίγα είδη πουλιών, μελισσοφάγους, σπουργίτια, λίγα αηδόνια, μερικά γεράκια και τα χελιδόνια που έρχονται κάθε άνοιξη, για να χτίσουν τις φωλιές, σχεδόν σε όλα τα μπαλκόνια των σπιτιών μας. Η έλλειψη τροφής, ακόμη και τα σκουπίδια είναι ελάχιστα, τα λίγα χωράφια, που κι’ αυτά είναι γεμάτα φυτοφάρμακα, ίσως να ανάγκασαν τα πολλά ζώα και τα πουλιά που υπήρχαν παλαιότερα, να εξαφανισθούν.
Αναφέρω μερικά είδη πουλιών που εξαφανίσθηκαν ή τα συναντούμε σπάνια:
Κόρακας. Σήμερα δεν συναντάμε στην περιοχή μας σχεδόν κανένα κοράκι. Στη τοποθεσία Άγιος Νικόλαος, όπου υπάρχει πυκνό δάσος από βελανιδιές, στην δεκαετία του 1970, υπήρχαν αμέτρητα κοράκια και κάθε δέντρο σχεδόν είχε επάνω του δύο και τρεις φωλιές.
Καραμούζα (η καρακάξα). Είδος που εξαφανίσθηκε κι’ αυτό. Ο θρύλος λέει ότι, όταν το πουλί αυτό πήγαινε σε κάποιο σπίτι, τότε ο νοικοκύρης θα έβρισκε γράμμα από κάποιον ξενιτεμένο του.
Σταρήθρα. Είδος σπουργιτιού που ζούσε στα χωράφια, όπου έκανε και τη φωλιά του μέσα στα θερισμένα στάχυα.
Άγρια περιστέρια. Στο μονοπάτι που πολλές φορές κάναμε όταν είμαστε παιδιά από το χωριό προς τη Χρυσαυγή Βοίου, στα απότομα βράχια, στις όχθες του ποταμού, που οδηγούσε στην χρυσαυγή, είχαν τις φωλιές τους αμέτρητα άγρια περιστέρια.
Αηδόνια. Έκαναν τις φωλιές τους συνήθως σε άγριες αχλαδιές.
Τσιόνι. Μικρό πουλί, που έκανε τη φωλιά του στα πέτρινα ντουβάρια των δρόμων του χωριού.
Τσιροπούλι. Το σπουργίτι που ζούσε στις αυλές μας και που παγιδεύαμε όταν έπεφτε το πρώτο χιόνι με τις αυτοσχέδιες παγίδες (πλακαταριές). Σκάβαμε μία μικρή λακκούβα που μέσα της ρίχναμε λίγο σιτάρι. Στη συνέχεια βάζαμε μία πλάκα πλαγιαστά και τη στηρίζαμε με ένα ξύλο που είχαμε δεμένο με μία κλωστή για να μην πέφτει η πλάκα. Όταν το σπουργίτι πήγαινε να φάει το σιτάρι, τραβούσαμε το σχοινί, η πλάκα έπεφτε και παγιδευόταν στην λακκούβα. Σηκώναμε αργά την πλάκα, βάζαμε το χέρι και το πιάναμε.
Ασπρόκωλος. Μικρό πουλί, μαύρο στο επάνω μέρος και άσπρο στο πίσω μέρος, που έκανε τη φωλιά του στις διάσπαρτες μεγάλες πέτρες των χωραφιών και της υπαίθρου.
Τσαρτσαράκος. Μικροσκοπικό πουλί, που γεννούσε μέχρι και δέκα οχτώ αυγά.
Γκαραβέλι. Μικρό μαύρο πουλί, συγγενής του κότσυφα.
Μπουρέλα. Ο μελισσοφάγος που έκανε τη φωλιά του στα πρανή των δρόμων.
Τσουτσούλιανος. Ο δρυοκολάπτης.
Τσιουπουλτάρα.
Θυμάμαι τις εξορμήσεις μας, όταν είμαστε παιδιά στην ύπαιθρο, ψάχνοντας για φωλιές πουλιών, αλλά όταν τις βρίσκαμε, δεν τις πειράζαμε καθόλου.
Ακόμη θυμάμαι, αδειάζαμε τα «βιρούδια» (μέρη του ποταμού με πολύ νερό), με τενεκέδες και πιάναμε τα ψάρια και τα νερόφιδα. Σήμερα, ούτε «βιρούδια» υπάρχουν, λόγω έλλειψης νερού, ούτε ψάρια, ούτε νερόφιδα.
* Ο Μάκης Κουτσονίκος είναι πρόεδρος του Πολιτιστικού Συλλόγου Αγίου Κοσμά Γρεβενών.
